Müəllim şagirdlərinin mənəvi dünyasının memarı olmalıdır.

Müəllim şagirdlərinin mənəvi dünyasının memarı olmalıdır.Müəllim ümid mənbəyi olmalıdır. Güneylər yayın istisində qovrulub bir daha göyərməyəcək kimi görünür. Lakin bir-iki yağışdan sonra onlar elə bir yaşıl libas geyinir ki, heç bir zaman solmamış kimi görünür. Müəllim qabiliyyətlərinin inkişafına valideynlərinin belə inanmadığı şagirdlərinin solmuş ümidini cücərdən yağmura bənzəməlidir.

Şagirdlərə daha çox etimad bəslədikcə onlar da qalın meşənin günəşə boylanmaq üçün yarışaraq boy atan ağaclarına bənzəyir. Müəllimin işi, sadəcə, şagirdlərinin beyinlərini biliklə doldurmaqla bitmir. O, şagirdlərinin mənəvi dünyasının, ruh aləminin memarı olmalı, dilini, dinini, vətənini, vətəndaşlarını, dövlətini sevməyin nümunəsini elə yaşamalıdır, elə təmsil etməlidir ki, həkk etdiyi mənəvi dəyərləri zamanın ruzigarları aşındıra bilməsin. Burada yadıma düşən bir hekayəti xatırlatmaq yerinə düşərdi.

Bir uşağın palçıqlı yolda qaçdığını görən məşhur imamlardan biri ona deyir:

- Övladım, diqqətli ol, ayağın sürüşər, yıxılarsan.

Uşaq dayanır və belə cavab verir:

- Ey İmam, mənim ayağımın sürüşüb-sürüşməməsi o qədər də əhəmiyyətli deyil. Çünki mən yıxılsam, bundan zərər görən yalnız mən olacağam və özüm də sonradan ayağa qalxacağam. Ancaq sənin yıxılmağın yolunu tutan hər bir kəsin yıxılmağı deməkdir. Onların hamısını yenidən ayağa qaldırmaq o qədər də asan olmayacaq.

Yaxşı müəllim öz sənətinə olan sevgisi, işinə məsuliyyəti, şövqü ilə seçilir. Bu xüsusiyyətlər qısa müddət ərzində onun dərs dediyi şagirdlərə də sirayət edir. Müəllimin sinifdəki heç bir davranışı şagirdlərinə təsirsiz qalmır. Kitabını unutmuş şagirdə öz kitabını vermək, ona diqqətlə və təmkinlə qulaq asmaq, təbəssümlə baxmaq, maraq göstərmək, adları səmimiyyətlə çəkmək, yeri gəlincə adlarının mənalarını açmaq, saçının, geyiminin yaraşdığını, tətildən sonra bir az böyüdüklərini və s. demək uşaq dünyasında çox əhəmiyyət daşıyır, onları ruhlandırır, məktəbi və müəllimi sevinc mənbəyinə çevirir. Tez-tez şagirdin sözünü kəsmək, saata baxmaq, barmaq silkələmək, kimi isə gülüş hədəfinə çevirmək, bəyənməməzlik göstərib üz çevirmək və s. davranışlar isə şagirdləri məktəb və təlimdən soyudur.

Müəllimin dili də davranış və hərəkətləri qədər əhəmiyyətlidir. Həzrəti Əlinin dediyi kimi, kişi dilinin altında gizlənir. Müəllim istər təqdir etmə, istərsə də xəbərdarlıq və qadağalarının şagirdləri tərəfindən yaxşı başa düşülməsinə və müsbət qarşılanmasına çalışmalıdır. Müəllimin nitqində ən çox işlənən ifadələr bunlar olmalıdır: "Çox sağ ol”, "Təbrik edirəm” "Sənə necə kömək edə bilərəm?” "İnanıram ki, sən bu işi bacararsan”, "Bugünkü cavabından çox məmnun oldum” və s. Dərsə gəlməmiş şagirdə "Şadam ki, gəlmisən” desək, çətin ki, o şagird bir daha dərsdən qalar.

Müəllim də insandır. Daima inzibatçı rolunu daşımaq mümkün olmadığı üçün onun da yumor hissinə malik olması lazımdır. Əsl müəllim yumor hissini öz təlim metodunun bir hissəsinə çevirə bilir. Şagirdlərin həyatına dair lətifələr, böyük insanlardan ibrətamiz əhvalatlar şagirdlərin "buzunu əritməkdə”, onların daha rahat, sərbəst şəraitdə öyrənmələrinə, yorucu gərginliyin aradan qalxmasına səbəb olur. Lakin burada əndazəni aşmaq olmaz.

Zaman.- 2010.- 5-6 oktyabr.- S. 12.

Məqalə Göndər